Planten hebben water nodig, dat weet iedereen. Toch is het geven van water nog een hele kunst. Zelfs de meest ervaren tuinder kan hier moeite mee hebben. Het is namelijk zeer moeilijk in te schatten hoeveel water een plant nodig heeft en welk tijdstip het meest geschikt is om water te geven.
Omdat we niet aan de plant zelf kunnen vragen wanneer hij dorst heeft, gebruiken tuinders steeds vaker een sensor waarmee data kan worden verzameld. Aan de hand van deze data krijg je direct inzicht in wanneer en hoeveel water je moet geven.
Maar wanneer heeft een plant eigenlijk water nodig? Hoeveel geef je dan? En welke sensor zou je hier het beste voor kunnen gebruiken? In dit artikel geven we antwoord op al deze vragen. Want als je dit weet, bespaar je jezelf heel veel tijd, geld en water.
Wanneer geef je water?
Het merendeel van het water dat een plant opneemt, wordt gebruikt voor de verdamping (ca. 90-95%). Verdamping vindt plaats via de huidmondjes (stomata) en is alleen mogelijk wanneer de huidmondjes openstaan. Het openen van de huidmondjes vindt grotendeels plaats aan de hand van zonlicht, en op basis van de temperatuur en luchtvochtigheid rondom de plant.
Wanneer een plant water verdampt, is deze aan het ‘zweten’. Hierdoor kan onder andere de interne temperatuur worden geregeld, maar worden ook voedingsstoffen, water en suikers getransporteerd. Met andere woorden, alleen wanneer een plant verdampt is het noodzakelijk om water te geven.
Echter, wanneer je water geeft terwijl het gewas nog geen water verdampt, zal de plant dit water toch nog voor een groot gedeelte in zich opnemen. Dit water kan vervolgens door de huidmondjes niet naar buiten. Hierdoor kan de plant het overtollige water niet kwijt en zal dus steeds meer gaan groeien. Het gevolg hiervan is dat de plant dikker wordt. De plantencellen zullen groter worden en uiteindelijk barsten. Vruchten scheuren en wortels sterven af.
Het probleem is echter dat het lastig is om te zien of een plant daadwerkelijk verdampt. Je kunt hier vuistregels voor aanhouden, maar alsnog komen veel kwekers er vaak pas laat achter dat ze te vroeg of zelfs te laat water geven. Met name bij erg donker of wisselend weer is het meestal moeilijk in te schatten of het gewas al water verdampt. Dit kan grote gevolgen hebben voor de planten.
Watergeven is dus een precisiewerkje dat nauw samenhangt met de hoeveelheid vocht die een plant verliest. Je geeft meer water wanneer de plant veel ’transpireert’ en minder wanneer een plant minder vocht uitscheidt. Dit hangt, zoals eerder aangegeven, samen met de intensiteit en het niveau van het licht rondom een plant. Ook de temperatuur, luchtvochtigheid en luchtbeweging hebben hier invloed op
Watergeven op de gok
Watergeven is daarom voor veel tuinders nog wel eens nattevingerwerk, omdat sommige zaken zonder sensoren niet te achterhalen zijn, zoals:
- Wanneer gaan de huidmondjes van een plant open?
- Wanneer nemen de planten water op?
- Verdampen ze veel of weinig water?
- Welk moment van de dag is het beste om water te geven?
- Hoeveel water geef ik mijn gewas?
Welke sensoren kun je gebruiken?
Er zijn ontzettend veel hulpmiddelen op de markt die tuinders helpen om deze vragen te beantwoorden. Zo zijn er onder andere weegschalen, luchtvochtigheidssensoren, sapstroommeters en stengeldiktemeters. Toch kun je het beste een bodemvochtsensor gebruiken als je precies wilt achterhalen hoeveel water je moet geven en op welk tijdstip je dit het beste kunt doen. Waarom? Dat leggen we graag uit.
Weegschaal
Veel groentetelers hebben een weegschaal die continu het gewicht van een aantal planten weegt. Dit om te achterhalen wanneer het substraat lichter wordt en de plant dus begint met het verdampen van water. Er zijn verschillende versies beschikbaar, zoals de Aquabalance van Hoogendoorn en de Groscale van Priva.
Toch hebben deze weegschalen een aantal nadelen. Zo meet je niet alleen het gewicht van het substraat, maar ook de plant zelf. Wanneer een plant dus groeit (en zwaarder wordt) heeft dit een negatief effect op je metingen. Hierdoor is een weegschaal alleen te gebruiken op planten die hangen aan draad (bijvoorbeeld tomaat). Bij paprika is dit bijvoorbeeld niet het geval en zal iedere zetting, oogst en groei van je gewas dus direct invloed hebben op je metingen.
Een weegschaal is tevens niet mobiel of makkelijk te verplaatsen. Hierdoor kun je dus vaak maar één punt (op bijvoorbeeld 2 matten) in de kas meten en is dus niet te overzien wat er met de rest van de planten gebeurt. Wanneer een plant op de weegschaal weggehaald wordt, heeft dit een direct effect op je metingen (minder verdamping en dus lagere wateropname). Een van onze klanten, komkommerteler Remi van Geest van kwekerij Green-Y-land, merkte dit ook op: “Met de weegschaal heb je maar één meetpunt. Met de sensoren heb je een betrouwbaar totaalbeeld in de kas.”
Regelmatig onderhoud van een weegschaal is ook erg belangrijk voor de consistentie van je metingen. Of een bodemvochtsensor van Growficient beter is dan een weegschaal? Daar is één van onze klanten, Sebastiaan Breugem van Breugem Horticulture, heel stellig in: “De weegschaal zou er intussen wel uit kunnen. Het werken met de sensoren is betrouwbaar en gedetailleerd.”
Luchtvochtigheidssensoren
Luchtvochtigheidssensoren richten zich op het verdampingsproces van een plant. Deze sensoren meten hoeveel vocht er in de lucht zit, hoeveel vocht er nog bij kan en hoeveel een plant in theorie nog kan verdampen.
Bij droge lucht kan er veel meer vocht bij, dus kan een plant makkelijker water verdampen. Bij een hoge luchtvochtigheid kan een plant minder water verdampen, dus geef je ook minder water. Dit is een vrij omslachtige manier om na te gaan of je planten verdampen (cq. “dorst” hebben). Je kunt namelijk alleen de theoretische verdamping zien en niet de daadwerkelijke. Daarbij wordt alleen het vochtgehalte rond de sensor gemeten. Vaak ligt het vochtgehalte in het gewas (microclimaat) zelf iets hoger dan het vochtgehalte vlak boven de planten.
Een vochtsensor is een mooi hulpmiddel om andere data te verzamelen, maar je kunt er niet direct mee achterhalen hoeveel water je planten precies op dat moment nodig hebben.
Sapstroom- en stengeldiktemeter
Daarnaast zijn er ook sensoren die zich richten op de stengel van een plant, zoals de sapstroommeter van 2Grow. Deze sensor signaleert of er een sapstroom aanwezig is in de stengel, en dus of een plant water opneemt en transporteert via de stengel. Je hebt ook een stengeldiktemeter die meet of de stengel van een plant gedurende de dag dikker of dunner wordt.
Door deze te combineren kun je zien hoeveel water wordt opgenomen en uiteindelijk verdampt (zoals eerder gezegd: wanneer de stengel van een plant dikker wordt, neemt een plant meer water op dan wordt verdampt).
Het nadeel van deze twee sensoren is echter dat je ze doorgaans maar op één enkele plant plaatst. Het systeem is niet makkelijk te verplaatsen en hierdoor heb je, net als bij de weegschaal, het probleem dat je niet weet wat er met de andere planten in de kas gebeurt.
Bodemvochtsensor
Eigenlijk zou je dus een sensor moeten hebben die je direct de data geeft die je nodig hebt, want als je meteen weet of je planten water nodig hebben, kun je de watergift hier gemakkelijk op aanpassen. Daarom is een bodemvochtsensor verreweg de meest efficiënte manier als het gaat om het geven van water. Een bodemvochtsensor meet het vochtpercentage van het substraat en geeft daarmee direct inzicht in het verloop gedurende de dag.
Deze sensor heeft namelijk ontzettend veel voordelen:
- Een bodemvochtsensor kijkt specifiek naar de wateropname van een plant. Je hoeft dan niet meer te gokken op basis van het vochtgehalte in de lucht. Je kunt meteen zien hoeveel water een plant opneemt en of je weer iets moet aanvullen. Hierdoor kun je veel preciezer inspelen op de behoeften die het gewas heeft.
- Je hoeft geen rekening meer te houden met het licht, de luchtvochtigheid en de luchtbeweging, want je kijkt gewoon naar de wateropname van de plant en past de watergift hierop aan.
- Je ziet op welk moment van de dag het gewas behoefte heeft aan water en je kunt het tijdstip van irrigatie hierop aanpassen.
- Je krijgt meteen een beeld van wat er in de gehele kas gebeurt. Dit komt doordat je de sensor in meerdere planten per kraanvak kunt plaatsen.
Een sensor van Growficient
Veel bodemvochtsensoren werken niet goed in alle soorten substraat. Het voordeel van een sensor van Growficient is dat het niet uitmaakt in welk substraat je hem gebruikt. Of het nu steenwol, kokos, perliet, veen of een potgrondmengsel is, hij geeft je altijd betrouwbare informatie.
De sensor meet iedere vijf minuten de conditie van de planten. Deze informatie wordt naar de computer gestuurd en via een grafiek op de monitor is gemakkelijk af te lezen waar jouw planten op dat moment behoefte aan hebben.
Het voordeel van deze sensoren is ook dat ze draadloos zijn. Hierdoor zijn ze gemakkelijk te verplaatsen naar een representatieve locatie. Daarnaast is het eenvoudig om meerdere sensoren op een specifieke locatie te plaatsen. Zo krijg je een veel duidelijker en correcter gemiddeld beeld te zien.
Wat meet een bodemvochtsensor van Growficient?
Een bodemvochtsensor van Growficient meet alle belangrijke factoren die voor iedere tuinder van belang zijn:
- Hoeveel water de plant opneemt
- Wanneer de plant water begint op te nemen
- Het EC-gehalte in de grond, waardoor je precies weet of het gewas voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt
- De temperatuur van het substraat
- De omgevingstemperatuur
Het gebruik van een sensor van Growficient
Onze klanten hebben verschillende inzichten verkregen, waardoor ze aanzienlijk hebben kunnen besparen op tijd, geld en water. Met behulp van deze sensoren kun je namelijk precies zien welke delen van de kas te veel of te weinig water krijgen. Zo kon worden voorkomen dat het gewas uitdroogde of te maken kreeg met ziektes. Bovendien ontdekten veel van onze klanten dat ze te vroeg waren met het geven van water. Vooral in periodes van droogte was dit een zeer welkom inzicht. Hierdoor kon aanzienlijk op water worden bespaard.
Met behulp van onze sensoren is het mogelijk om je watergift meer te optimaliseren en beter af te stemmen op de werkelijke behoeften van je plant. Hierdoor kun je sneller en adequater inspelen op de huidige situatie en proactief gaan sturen in plaats van reactief. Een goed voorbeeld hiervan is Peter Lemmen. Hij is aardbeienteler bij Lemmen aardbeien en op basis van de gegevens van onze sensoren heeft hij zijn irrigatiestrategie geoptimaliseerd. Zo geeft hij aan: “Van planten tot plukken hebben we nu de optimale irrigatiestrategie gevonden. En die draagt bij aan het allerbelangrijkste: een goede teelt.” (https://www.growficient.com/betere-aardbeiteelt-en-besparingen-door-nieuwe-irrigatiestrategie/)
Kortom, met een bodemvochtsensor van Growficient kun je de irrigatiemomenten en de hoeveelheden water die je geeft helemaal afstemmen op jouw gewas. Het gebruik van meerdere sensoren per kraanvak biedt een hogere betrouwbaarheid en daarmee rust en vertrouwen. Het is dan geen nattevingerwerk meer, maar je bent verzekerd van een irrigatiestrategie die perfect aansluit bij de bewegingen van je gewas. Je kunt er helemaal zeker van zijn dat je op het juiste moment de juiste hoeveelheden water geeft. Je doet precies wat jouw planten nodig hebben.
Dit verhaal delen?
Nieuwsgierig?
Wil je meer weten over wat de voordelen van Growficient voor jou kunnen zijn? Laat het ons weten. We kunnen samen kijken naar wat de mogelijkheden kunnen zijn voor jou om meer inzicht te krijgen in het wortelmilieu en de watergift te optimaliseren.
